آنچه در مقاله تکنیک‌های ارتباط موثر می‌خوانید:
- ازدواج ایده‌آل: رابطه‌ی موفق
- اهمیت ارتباط موثر در زندگی زناشویی
- رایج‌ترین اشتباهات در روابط بین زوجین
- تکنیک‌هایی برای برقراری ارتباط موثر
- نتیجه‌گیری
مقدمه
ازدواج ایده‌آل: رابطه‌ی موفق
ازدواج، اتفاق زیبایی است که در زندگی انسان رخ میدهد. از کودکی، والدین آرزوی ازدواج فرزندان را در سر می‌پرورانند. ازدواج و تشکیل خانواده یکی از زیباترین تفکرات و خیال‌پردازیی‌های هر انسانی است. معمولا، زمانی که افراد به سن جوانی می‌رسند، فعالانه در جهت تحقق ازدواج خود تلاش می‌کنند. با این حال، ازدواج پدیده‌ای‌ست بسیار پیچیده که شامل تعامل دو انسان از دو جنس، فرهنگ یا خانواده‌‌ای متفاوت است. در ازدواج، دو انسان بالغ بخش وسیعی از زندگی خود را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند. به همین دلیل، ضروری است که ابعاد این شراکت و نحوه‌ی انجام آن به‌شیوه‌ای درست مشخص و روشن باشد.
ایجاد رابطهای موفق، اساس یک ازدواج ایده‌آل است: برقراری ارتباط با همسر و خانواده‌ی او، به آگاهی و مهارت‌هایی اساسی نیاز دارد. با توجه به سال‌های طولانی تحصیل و همچنین دغدغه‌های مختلف جوانان، مشخص نیست آنها کجا و چگونه می‌توانند آگاهی خود را در مورد ازدواج به دست آورند و مهارت‌های زیربنایی مرتبط با آن را کسب کنند. کلاس‌های آموزشی و کارگاه‌هایی که در زمینه‌ی ازدواج موفق و انتخاب همسر برگزار می‌شود، برای عموم و در همه‌جا قابل دسترس نیست. به همین دلیل، بسیاری از افراد در آستانه‌ی ازدواج از توانایی‌ها و مهارت‌های لازم برای ازدواج برخوردار نیستند. گاهی افراد متاهل نیز، مسائل ارتباطی زندگی مشترک را با آزمون و خطا پیش می‌برند و مسلما چنین وضعیتی بر کیفیت زندگی زناشویی آنها اثر سوء می‌گذارد. این در حالی است که بسیاری از مشکلات زناشویی از طریق آموزش قابل پیشگیری است.
اهمیت ارتباط موثر در زندگی زناشویی
ارتباط موثر زیربنای اصلی خانواده‌ی سالم و موفق است؛ وقتی اعضای خانواده از الگوهای ارتباطی موثر استفاده می‌کنند درواقع نیت واضحی از محتوا و انتقال هر پیامی دارند، نیازهای روانی یکدیگر را ارضا می‌کنند و ارتباطات اجتماعی خود را تداوم می‌بخشند. بنابراین الگوهای ارتباطی شخصیت، یادگیری، اعتماد‌به‌نفس، قدرت انتخاب و تصمیم‌گیری منطقی، همه‌ی افراد خانواده را تحت‌تاثیر قرار میدهد و اگر به‌درستی از آن استفاده نشود، یکی از اصلی‌ترین ریشه‌های مشکلات مختلف خانواده شکل می‌گیرد.
درمانگران و روانشناسان حوزه‌ی خانواده معتقدند که مدتی پس از آغاز زندگی، تفاوت‌های افراد در زمینه‌ی انتظارات و نیازها، بروز پیدا می‌کند؛ تفاوت‌هایی که همسو شدن با یکدیگر را سخت می‌کند. در این مرحله افراد احساس می‌کنند همسرشان آنگونه که آنها فکر کرده‌اند، نیست و با بروز کوچک‌ترین مشکلی، مدام در پی مقصر می‌گردند. بعضی از افراد در این شرایط با همسرشان روبرو می‌شوند و بعضی دیگر سعی می‌کنند اصلاً یکدیگر را نبینند و از جروبحث دوری کنند، ولی مواضع خودشان را نیز حفظ می‌کنند. آموزش مهارت‌های ارتباطی بر الگوهای ارتباطی و بهتر شدن احساس مثبت نسبت به همسر تاثیر بسزایی دارد. این آموزش‌ها، باعث بالا رفتن کارایی خانواده در حل مشکلات زناشویی، ارتباط نقش‌ها، همراهی عاطفی، کنترل رفتار و عملکرد کلی خانواده خواهد شد. یادگیری مهارت‌های ارتباطی، باعث کاهش علائم روانشناختی، بحث و درگیری بین زوجین می‌شود و خطر پیشروی در مشکلات زناشویی را کمتر می‌کند.
رایج‌ترین اشتباهات در روابط بین زوجین
خودبین بودن
شما به‌جای گوش دادن برای درک آنچه همسرتان می‌گوید، بی‌صبرانه منتظر وقفه‌ای کوتاه هستید تا بتوانید حرف خودتان را بزنید یا این‌که اصلا صبر نمیکنید و بین حرف او می‌پرید.
گوش‌دادن گزینشی
انجام دادن چند کار به‌طور همزمان، هنگامی که همسرتان صحبت می‌کند، روابط شما و همسرتان را دچار مشکل خواهد کرد.
فریاد کشیدن
بالا بردن صدای‌تان برای این‌که شنیده شوید، تنها باعث می‌شود که طرف مقابل به حالت دفاعی فرو برود و هدف شما مورد شکست واقع شود.
جبهه گرفتن
جبهه گرفتن به این معناست که نمیخواهید مسائل را از دیدگاه و نقطه‌نظر همسرتان ببینید.
انتقادی بودن
اگر بیش از حد زبان انتقاد داشته باشید، هرگونه پیشرفتی که در ارتباط با همسرتان برای آن تلاش کرده بودید، از بین خواهد رفت.
سرزنش کردن
اگر در بیشتر مواقع از زبان تحقیر و سرزنش استفاده می‌کنید، مانع بسیار بزرگی را بر سر برقراری ارتباط بین خود و شریک زندگی‌تان ایجاد می‌کنید.
انتظارات
پیش‌داوری‌های قبلی و انتظاراتی که به صورت کلامی بیان شده‌اند، می‌توانند یک یا هر دوی شما را ناامید کنند و مانع شکل‌گیری تفاهم میان شما و همسراتان شود.
تکنیک‌هایی برای برقراری ارتباط موثر
وسط حرف یکدیگر نپرید
از پریدن وسط صحبت همسرتان، که معمولا ناگهانی و با صدای بلند انجام می‌شود، بپرهیزید. ما از تاثیر صدای خود غافل هستیم، چون آنچه را دوست داریم می‌شنویم، نه آنچه بیرون انعکاس می‌یابد.
برای شروع گفت‌وگو از کلمه‌ی «من» استفاده کنید
در این صورت فشار از روی همسرتان برداشته می‌شود. استفاده از این کلمه باعث می‌شود که همسرتان مورد حمله قرار نگیرد و تمایل بیشتری برای گوش دادن و تغییر داشته باشد.
مستقیم بروید سر اصل مطلب
گاهی باید از جزئیات بگذرید و سراغ مطلب اصلی بروید. بعضی مسائل را می‌توان با چند جمله‌ی کوتاه توضیح داد.
مراقب زبان و لحن خود باشید
از کلمات «همیشه» و «هرگز» استفاده نکنید. بسیاری از زوجین در روابط خود متوجه این موضوع نیستند که حرف‌های آنها چه تاثیرات مخربی بر روان یکدیگر به جا می‌گذارد و گاهی آسیبی جبران‌ناپذیر بر شریک زندگی‌شان وارد
می‌کنند. این جملات به‌قدری سخت و سنگین هستند که با یک عذرخواهی ترمیم نخواهد شد.
به موضوع اصلی بچسبید
مطمئن شوید که هر دو مسائلی را پیش می‌کشید که به موضوع اصلی بحث شما مرتبط است. اگر فکر می‌کنید موضوعی که در موردش صحبت می‌کنید، نتیجه‌ی یک سری مسائل حل‌نشده در گذشته است، بهتر است قبل از پیش کشیدن مسائل جدید، ابتدا آنها را حل کنید. برای آرامش خود و همسرتان، اشتباهات گذشته را پیش نکشید، چون باعث ناراحتی و دلزدگی شما می‌شود.
برای همسرتان ارزش قائل شوید
همیشه به شریک زندگی‌تان احترام بگذارید و به او اهمیت بدهید.
برای صحبت کردن زمان مناسب را انتخاب کنید
هنگامی که زوجین در شرایط خلقی منفی مثل عصبانیت، اضطراب و خستگی قرار می‌گیرند، ممکن است صحبت‌های یکدیگر را به صورت منفی دریافت کنند. از این رو توصیه می‌شود در زمان مناسب و شرایط روحی بهتر با هم گفت‌وگو کنید.
با همسرتان همدلی کنید
طی مکالمه‌ای که با همسرتان دارید، تلاش کنید، تمام نیازها و انگیزه‌هایی که ممکن است به زبان نیاورد را درک کنید. همدلی، ارتباط شما را به مرحله‌ی بعد می‌برد. برای این‌که درک عمیق‌تری از همسرتان به دست بیاورید، از این تکنیک استفاده کنید. همچنین تلاش کنید مسائل را از زاویه‌ی دید او ببینید. گوش دادن همدلانه مهم‌ترین راهکار برای برقراری ارتباط موثر با شریک زندگی‌تان است.
با زبان او صحبت کنید
شیوه‌ی برقراری ارتباط با همسرتان را پیدا کنید و با صحبت کردن با زبان خودش، به او نزدیک شوید.
زبان بدن یک تکنیک ارتباطی غیرکلامی است
هنگام صحبت کردن با یکدیگر به چشم‌های هم نگاه کنید. این کار به همسرتان نشان میدهد که به او اهمیت می‌دهید.
توجه کنید
به چیزی که همسرتان می‌خواهد بگوید، علاقه نشان دهید. در زمان حال، حاضر باشید و عوامل حواس‌پرتی را کنار بگذارید. سعی کنید بیشتر به صدای همسرتان و تن صدای او توجه کنید. از گوش دادن فعال استفاده کنید و بین صحبت‌های او نپرید.
نتیجه‌گیری
ارتباط موثر در ازدواج امری ضروری است. زوج‌هایی که با یکدیگر ارتباط موثر برقرارمی‌کنند و رابطهای صمیمانه دارند، از توانایی‌های ویژه‌ای برخوردارند؛ توانایی لازم برای تصدیق یکدیگر، گوش دادن متقابل، پاسخ‌های غیرتدافعی به نیازهای همسر خود و تمرکز بر مشکلات در هنگام بروز سوء‌تفاهم‌ها و احساسات منفی.
آموزش مهارت‌های ارتباطی، موثرترین شیوه‌ی صمیمیت بخشیدن به روابط زناشویی است؛ چراکه عمق صمیمیتی که زو‌ج‌ها در روابطشان ایجاد می‌کنند، به توانایی آنها در انتقال روشن، صریح و موثر افکار، احساسات، نیازها و خواسته‌هایشان بستگی دارد. لذا به افرادی که در آستانه‌ی ازدواج هستند و زوجینی که در روابط بین‌فردی خود دچار تعارض شده‌اند، توصیه می‌شود در دوره‌ها و کارگاه‌های آموزش ارتباط موثر شرکت کنند تا بتوانند روابط خود را در زندگی آینده بهبود بخشند.
نویسنده: فائزه پرداختی