از جمله تصورات غلط و رایج در مورد بیماری اگزما آن است که افراد غالبا آن را تنها یک «خشکیِ پوست» می‌دانند که به‌طور کامل در بزرگسالی از بین می‌رود. اما واقعیت ماجرا این است که اگزما ممکن است در هر مرحله از زندگی ایجاد شود.
با وجود اینکه محققان، علتِ این عارضه را به‌طور دقیق شناسایی نکرده‌اند، اما ثابت شده است که «عملکرد سیستم ایمنی»، نقش اصلی را در پدید آمدن این بیماری پوستی ایفا می‌کند. بر اساس یک نظرسنجیِ عمومی که در سال ۲۰۰۷ انجام شد، سی‌و‌یک‌میلیون‌و‌ششصدهزار نفر در ایالات متحده به نوعی اگزما مبتلا هستند. همچنین، بین سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰، مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC)، با انجام یک نظرسنجی، از افزایش تعداد موارد اگزما در کودکان پرده برداشت. بر اساس دیدگاه متخصصان پوست، «شهرنشینی»، «عوامل محیطی» و «استعداد ژنتیکی» از عوامل ایجاد اگزما هستند.
اگزما، یک بیماری التهابی محسوب میشود که متاسفانه و به‌طور معمول پیچیده‌تر از یک خارش و ناراحتی پوستی است. البته که این دو علامت نیز خودْ از چالش‌های زیستی محسوب می‌شوند و نباید آن‌ها را تقلیل داد. ابتلا به اگزما غالبا با «تشویش روانی»، «انزوای اجتماعی»، «ضعف عملکرد شغلی» و «اختلال خواب» همراه است. این موارد و بسیاری از عوامل دیگر می‌توانند منجر به کاهش عزت‌نفس و ضعف در جنبه‌هایی شوند که به کاهش کیفیت زندگی افراد منجر می‌شوند. این مشکلات یکی از دلایلی‌ست که انگیزه‌ی محققان را برای یافتنِ درمان‌های ارتقایافته در راستای بهبود اگزما افزایش می‌دهد. آن‌ها امیدوارند که در نهایت بتوانند به درمان نهایی این بیماری دست یابند.
در اینجا چند نکته‌ی بسیار مهم برای چگونه زیستن با اگزما و نکاتی برای مدیریت علائمِ آن آورده شده است:
از هر ده نفر، یک نفر اگزما را تجربه می‌کند.
به‌طور تقریبی، ده درصد از جمعیت کل جهان در مقطعی از زندگی خود اگزما را تجربه می‌کنند که موارد شایع آن در دوران کودکی رخ می‌دهد. 90 درصد از مبتلایان به اگزما، اولین علائم خود را قبل از پنج‌سالگی تجربه می‌کنند. علائم، غالبا بین سه تا شش ماهگی پدید می‌آیند. لازم به ذکر است که افراد از هر قوم و نژادی، به این بیماری مبتلا می‌شوند. تقریبا 10 تا 30 درصد از افراد، تجربه‌ی اگزما را تا دوران بزرگسالی ادامه می‌دهند و برای برخی دیگر، شروع بیماری اگزما تا دوران بزرگسالی رخ نمی‌دهد.
شایع ترین علامت اگزما «خارش پوست» است.
از بین علائم اگزما، «خارش پوست» از شایع‌ترینِ آن‌ها محسوب میشود که از نظر پزشکی به آن «پروریتوس» می‌گویند. میزان خارشِ ناشی از اگزما می‌تواند از خفیف تا متوسط متغیر باشد؛ اما ممکن است برای برخی بسیار شدید باشد. یک نظرسنجی نشان داده است که ۹۱ درصد از شرکت‌کنندگان، هر روز خارش پوست را تجربه می‌کنند.
در مواردی که اگزما شدت می‌یابد، یک سیکلِ معیوبِ «خارش-خراش» اتفاق می‌افتد. هرچه فرد بیشتر عمل خارش را انجام دهد، لایه‌ها‌ی پوستی بیشتر تحلیل می‌روند و باعث میشود باکتری‌ها و موارد حساسیت‌زا به بدن وارد شوند. با تکرارِ این چرخه، واکنشی که از جانب بدن اِعمال میشود، التهاب و خارشِ بیشتر است که این خود موجب خاراندن بیشتر پوست میشود.
اگزمای درمان‌نشده می‌تواند فرد را در برابر عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر کند. بنابراین یکی از دلایلِ بسیار ضروری برای پیگیری مراقبت‌های پزشکی و کنترل نسبیِ بیماری، آسیب‌پذیری در برابر عفونت‌هاست. از دیگر علائم و نشانه‌های اگزما که ممکن است پوست را درگیر سازد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- التهاب و تغییر رنگ
- خشکی، حساسیت یا تورم
- زبری، سِفتی یا پوسته‌پوسته شدن
انواع مختلف اگزما چیست؟
چیزی که اهمیت دارد این است که توجه داشته باشید انواع مختلفی از اگزما وجود دارد؛ از جمله:
درماتیتِ آتوپیک
درماتیت آتوپیک (AD) شناخته‌شده‌ترین نوع اگزما و همچنین شایع‌ترین عارضه‌ی پوستی جهان است که 20 درصد از کودکان و 5 درصد از بزرگسالان را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. درماتیت آتوپیک (AD) زمانی رخ می‌دهد که لایه‌ی طبیعیِ پوست، تضعیف و آسیب‌پذیرتر از حد معمول میشود. بنابراین توانایی پوست برای محافظت از بدن در برابر عوامل محرک و حساسیت‌زا کاهش می‌یابد. این نوع اگزما به خاطرِ مشکلات سیستم ایمنی، ژنتیک، محرک‌های محیطی و خشکیِ بیش از حد پوست رخ می‌دهد.
درماتیتِ تماسی
همانطور که از نام آن پیداست، این نوع اگزما زمانی پدید می‌آید که پوست فرد با یک ماده‌ی حساسیت‌زا، مانند جواهراتِ ساخته شده از نیکل یا صابون معطر در تماس باشد.
اگزمای دیس‌هیدروتیک
این نوع اگزما باعث ایجاد تاول‌های خارشی در دست‌ها و پاها میشود و با عفونت قارچی مرتبط است.
اگزمای نومولار (اگزمای سکه‌ای)
این نوع اگزما به صورت ضایعه‌های گِرد، خارش‌دار و مستعد عفونت پدید می‌آید. اگزمای نومولار بعضا با گردش خون ضعیف یا ضربه به پوست مرتبط است؛ اما با این وجود، همچنان علت آن به طور دقیق شناخته نشده است.
اگزمای دست
در این نوع اگزما، انگشتان و کف دست‌ها قرمز، ترک‌خورده و خارش‌دار می‌شوند. این اگزما ممکن است ناشی از کار کردن در محیط‌هایی باشد که دست‌ها در معرض مواد شیمیایی قرار می‌گیرند یا بیش از حد شُسته می‌شوند.
درماتیت استازیس
اگر فرد به بیماری‌هایی مبتلا باشد که گردش خون را ضعیف می‌سازد، ممکن است به درماتیت استازیس مبتلا شود. این نوع اگزما، پوست را ضخیم و خارش‌دار کند.
تشخیص و درمان اگزما چگونه صورت می‌گیرد؟
نکته‌ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که کلیه‌ی خارش‌های پوستی، ناشی از اگزما نیستند. بنابراین، بسیار مهم است که پوست شما توسط یک پزشک یا متخصص پوستِ مجرب بررسی شود تا از این طریق دریابید که آیا مشکلات پوستی شما به اگزما مربوط است یا خیر؟
پزشک می‌تواند شما را به یک متخصص آلرژی نیز ارجاع دهد تا متوجه شود کدام عواملِ حساسیت‌زا‌ی محیطی و محرک‌های غذایی ممکن است در تشدید اگزمای شما نقش داشته باشد.
متخصص آلرژی معمولا یک تستِ حساسیت روی پوست شما انجام می‌دهد که به موجب آن مقادیر کمی از موادی مانند گرده‌ی گیاهان، لبنیات یا دانه‌ی گندم را برای تست واکنش، روی پوست شما قرار می‌دهد. در صورت وجودِ عکس‌العمل آلرژیک، پزشک به شما پیشنهاد می‌کند که از آن مواد اجتناب کنید.
پس از اینکه تشخیص اگزما صورت گرفت، پزشک ممکن است درمان‌های مختلفی برای شما تجویز کند؛ از جمله:
- کرم‌های موضعی: کرم‌ها یا پمادهای استروئیدی و غیراستروئیدی که به کنترلِ التهاب کمک می‌کنند.
- داروهای بیولوژیک تزریقی: داروهایی که واکنش ایمنی بدن را متوقف یا کاهش می‌دهند.
- داروهای خوراکی: داروهایی که سیستم ایمنیِ بدن را سرکوب یا التهاب را کنترل می‌کنند.
- فتوتراپی (نوردرمانی): اگر درمان موضعی اثربخش نباشد، ممکن است درمان با اشعه‌ی فرابنفش (UV) تجویز شود.
در حالی که در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای اگزما وجود ندارد، انواع مختلفی از درمان‌های نویدبخش در حال پیشرفت و گسترش هستند. برخی از درمان‌های اگزما در آینده، بهره‌گیری از ساختار موجودات زنده (مواد زیستی یا بیولوژیک) با هدف تغییرِ ارگانیسم‌هایی است که روی سطح و درونِ پوست زندگی می‌کنند. (میکروبیوم یا میکروارگانیسم‌هایی در محیط پوست)
اگزما و فشار روانی چه ارتباطی دارند؟
هنگامی که خارشِ ناشی از اگزما شدت می‌یابد، می‌تواند کاملا طاقت‌فرسا باشد و ممکن است به مشکلات سلامت روان منجر شود. تحقیقات نشان داده است که افراد مبتلا به اگزما، در مدرسه کمتر از دیگران پیشرفت می‌کنند، کمتر احتمال دارد که روابط عاشقانه داشته باشند و بیشتر در معرض تحقیر و قلدری قرار می‌گیرند. همچنین «خجالتی بودن» و «عزت‌نفس ضعیف» نیز از جمله عواملی هستند که می‌توانند در نتیجه‌ی انگ اجتماعی پدید آیند.
برای مثال، یک مطالعه بین‌المللی در مورد زندگی با اگزمای آتوپیک نشان داد که ۲۷ درصد از شرکت‌کنندگان به علت اگزمای خود، مورد آزار‌واذیت قرار گرفته‌اند. ۳۶ درصد از این افراد گزارش کردهاند که این نوع آزارها، اعتمادبه‌‌نفس آن‌ها را تحت‌تاثیر قرار داده است.
دکتر جاناتان سیلوربرگ– مدیر مرکز اگزمای نورث‌وسترن مدیسین- معتقد است که اگزما می‌تواند آثار روانیِ قابل‌توجهی به همراه داشته باشد. سیلوربرگ می‌گوید: از آنجایی که اگزما غالبا در اوایل دوران کودکی آغاز میشود، افراد را در طول سال‌های رشد و نوجوانی تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. همین موضوع می‌تواند به عزت‌نفس و هویت افراد لطمه وارد کند.
«کمبود خواب» نیز یکی دیگر از مشکلاتی است که بر سلامت روان تاثیر می‌گذارد. برای مبتلایان به اگزما، اختلال خواب یکی از شایع ترین علائم محسوب میشود.
یک موضوع بسیار نگران‌کننده‌تر این است که بر اساس تحقیقات، افراد مبتلا به اگزما نیز در معرض خطر روزافزونِ «افکار خودکشی» هستند. این یکی دیگر از دلایلی‌ست که اهمیتِ تشخیص و درمانِ بیماری اگزما و حمایت از بیمارانِ مبتلا به آن را نشان می‌دهد.
آیا اگزما عملکرد شغلی افراد را کاهش می‌دهد؟
اگزما می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر بیماران و حتی خانواده‌های آن‌ها داشته باشد. علائم اگزما می‌تواند منجر به از دست دادن شغل و ترک مدرسه شود. یک مطالعه نشان داده است که اگزما، تاثیر بسیار زیادی بر شغل و معیشت افراد دارد. شرکت‌کنندگان در این مطالعه، هزینه‌های زیادی را بابت مراقبت‌های بهداشتی خود متحمل می‌شدند و همچنین برخی از روزهای کاری را به دلیل شرایط‌شان از دست می‌دادند؛ شرایطی که باعث میشد سلامتِ مالی آن‌ها دچار مشکل شود.
از طرفی دیگر، این عارضه می‌تواند راندمان کاریِ افراد را تحت‌تاثیر قرار دهد. یک نظرسنجی در ایالات متحده آمریکا نشان داد که بازدهی شغلیِ افرادی که به اگزما مبتلا هستند، به‌طور محسوسی تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد. بر اساس این نظرسنجی، ۴۶ درصد از بیماران گزارش داده‌اند که خارش شدید پوستی، باعث ایجاد اختلال در کار یا تحصیل آن‌ها میشود.
علاوه بر این، افرادِ مبتلا، شغل خود را که با فضای آزاد و همچنین مواد شیمیایی و آلرژی‌زا مرتبط است، بعضا به علت تشدید اگزما تغییر می‌دهند. ۱۴ درصد از افراد بزرگسال معتقدند که مسیر شغلیِ آن‌ها، ارتباط معکوسی با شرایط آن‌ها داشته است.
بر اساس برآوردها، هزینه‌ی سالانه‌ی درمان «درماتیت آتوپیک»، ۵.۲ میلیارد دلار بوده است. این هزینه‌ها شامل ویزیت پزشک، نسخه‌‌های تجویزی، هزینه بیمارستان و هزینه‌ی غیرمستقیم ناشی از غیبت در محیط کار و کاهش راندمان است.
خطرات و عوارض اگزما چیست؟
بر اساس یک مطالعه، بزرگسالان مبتلا به اگزما، بیشتر از دیگران به مصرف سیگار و مشروبات الکلی روی می‌آورند. محققان همچنین دریافتند که افراد مبتلا به اگزما، ۵۴ درصد بیشتر در معرض اضافه‌وزنِ شدید و ۴ درصد بیشتر در معرض فشار خون بالا هستند. از طرفی دیگر، مشخص شد که بیماران مبتلا به اگزما کمتر ورزش می‌کنند و در معرض خطر بیشترِ بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت و بی‌خوابی قرار دارند.
متاسفانه، تعریق نیز می‌تواند یک محرک قدرتمند برای تشدید اگزما باشد. مطالعه‌ی دیگری نشان داد که ۷۷ درصد از افراد مبتلا به «درماتیت آتوپیک»، نسبت به «تعریق» واکنش آلرژیک داشتند. همچنین مشخص شده است که عرقِ افراد مبتلا به اگزما، خواص میکروب‌زداییِ کمتری دارد و این خود عاملی برای افزایش خطر «عفونت پوست» محسوب میشود.
کدام عوامل می‌توانند باعث تشدید اگزما شوند؟
گرما و سرما
دمای نامعتدل، چه گرم و چه سرد، می‌تواند بر وضعیت پوست تاثیر منفی داشته باشد. دمای گرم می‌تواند منجر به تعریق شود و دمای سرد، پوست را خشک می‌کند که هر دو مورد برای مبتلایان به این بیماری مشکل‌آفرین هستند.
حساسیت‌های محیطی
اگزما یک بیماریِ ایمنی-شناختی محسوب میشود که مربوط به سیستم ایمنی است. این بیماری می‌تواند افراد را به‌خصوص نسبت به مواد آلرژی‌زا حساس کند؛ موادی از قبیل گرده‌ی گیاهان، دود تنباکو، کپکِ قارچی و پُرز حیوانات خانگی.
همچنین، اگزما در افرادی که بیماری‌هایی از قبیل آسم و حساسیت فصلی را تجربه می‌کنند، نیز شایع است.
یکی از دلایل تشدیدِ اگزما توسط مواد آلرژی‌زا، تولید «آنتی‌بادی ایمونوگلوبولین ئی (IgE) است. IgE نوعی آنتی‌بادیِ پروتئینی است که بدن شما هنگامی به تولیدِ آن روی می‌آورد که یک ماده‌ی مضر را کشف کند و از طرفی دیگر، سیستم ایمنی بدن شما سعی کند آن را از بین ببرد. متخصصان پوست ارتباط بین IgE و اگزمای خارش‌دارِ حاد را بررسی کردهاند. آن‌ها متوجه شده‌اند که حساسیت‌های محیطی در واقع این نوع خارش را افزایش می‌دهند. برای مثال، هنگامی که یک بیمار مبتلا به اگزما به خانه‌ی فردی می‌رود و در آن خانه، یک گربه وجود دارد، خارشِ آن شخص دیوانه‌کننده میشود. دلیل این اتفاق آن است که به احتمال زیاد، پُرزِ گربه باعث فعال شدن IgE میشود و IgE نیز متعاقبا گزینه‌ی خارش را فعال می‌کند.
استرس
استرس بر سلول‌ها و واکنشِ سیستم ایمنی و همچنین تنظیم التهاب تاثیر می گذارد در نهایت می‌تواند کارایی سیستم ایمنی بدن را کاهش و در عین حال میزان التهاب را افزایش دهد. این شرایط، علائم اگزما را به‌طور قابل توجهی تشدید می‌کند.
واکنش‌های غذایی
حساسیت‌های غذایی می‌تواند بر اگزما نیز تأثیر بگذارد. در حالی که پیش از این تصور میشد که آلرژی غذایی با اگزما بی‌ارتباط است، اما در حال حاضر به‌خوبی می‌دانیم که این نوع آلرژی می‌تواند شرایط بیماری را بدتر کند. در ۸۶ درصد از مواردِ حساسیت غذایی، پوست تحت‌تاثیر قرار می گیرد و به ناحیه‌‌ای حیاتی برای افراد مبتلا به بیماری‌های پوستی تبدیل میشود. بخش عمده‌ای از مواد خوراکی مختلف ممکن است بر افراد مبتلا به اگزما تاثیرگذار باشد؛ از جمله: شیر گاو، تخم‌مرغ، گندم و بادام زمینی
یکی از روش‌های شناسایی محرک‌های خوراکی، تهیه‌ی یک لیست از مواد غذایی آلرژی‌زا یا استفاده از اپلیکیشن‌های تلفن همراه و یادداشت‌برداری در مورد واکنش‌های نامطلوبِ پوست‌تان است تا بتوانید از این طریق، از آن مواد خوراکی اجتناب کنید.
ژنتیک
توجه داشته باشید که «ژنتیک» تنها علت این بیماری محسوب نمی‌شود؛ اما می‌تواند در این زمینه نقش مهمی ایفا کند. اگر بیماری اگزما در بین افراد خانواده وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به این بیماری برای فرد افزایش می‌یابد. به‌عنوان مثال، یک مطالعه در سال ۲۰۱۵ نشان داد که شرکت‌کنندگان به احتمال 75 درصد، بیماری اگزما را به ارث خواهند بُرد.
چهار راهکار برای کاهش علائم اگزما
علاوه بر پیروی از توصیه‌های پزشک و مصرف داروهای تجویز‌شده، روش‌های خانگی و مختلفی در راستای مدیریت و درمان اگزما وجود دارند که می‌تواند خاصیت تسکینی داشته باشند.
پوست خود را به‌خوبی مرطوب نگه دارید
مرطوب کردن پوست در طول روز در دو مرحله، می‌تواند علائم را کاهش دهد و به جلوگیری از تشدید آن علائم در آینده کمک کند. کرم‌ها و پمادهای تجویز‌شده می‌توانند برای علائم متوسط تا شدید، مفید باشند.
از خاراندن پوست بپرهیزید
در حالی که جلوگیری از خاراندن پوست، امری‌چالش‌برانگیز محسوب میشود، اما باید بدانید که فرآیندِ «خارش-خراش» می‌تواند وضعیت بیماری شما را بدتر کند. لمس ملایم پوست، استفاده از کرم‌ها و پمادها و پوشیدن لباس‌های نرم روی نواحی آسیب‌دیده می‌تواند کمک‌کننده باشد. همچنین کوتاه کردن ناخن‌ها و استفاده از دستکش در شب برای جلوگیری از خراشیده شدن پوست در طول ساعات خواب می‌تواند مفید باشد.
از مواد حساسیت‌زا دوری کنید
بسیار مفید است اگر بتوانید چیزهایی که باعث واکنش آلرژیک شما میشود، کشف کنید. پرهیز از برخی خوراکی‌ها، دراز نکشیدن روی فرش یا چمن و به حداقل رساندن تماس با حیوانات می‌تواند بسیار مفید باشد.
سطح استرس خود را مدیریت کنید
درست است که اگزما یک بیماری روانی نیست، اما استرس می‌تواند آن را تشدید کند. تشخیص اینکه چه چیزی به شما کمک می‌کند تا استرس خود را به‌طور موثر مدیریت کنید، برای کنترل علائم اگزما بسیار مهم است. شما می‌توانید به منظور کاهش استرس خود، از «تمرینات ذهنی-بدنی» مانند تنفس شکمی، مدیتیشن یا گفتگو با یک مشاور یا دوست قابل‌اعتماد استفاده کنید.
مهم است بدانید که…
اگزما اثرات گسترده‌ای دارد که فراتر از یک خارش پوست معمولی است. اگر فکر می‌کنید که شما یا فردی که از او مراقبت می‌کنید مبتلا به اگزما هستید، برای تشخیص این بیماری و مراقبت‌های تخصصی، با پزشک یا متخصص پوست صحبت کنید. این بیماریِ مرتبط با سیستم ایمنی، غالبا بر سلامت روان، شغل، تحصیلات، عزت‌نفس، خواب و روابط فرد تاثیر می گذارد. خوشبختانه، همانطور که گزینه‌های درمانیِ فعلی در حال تکامل هستند، شما می‌توانید با اجتناب از محرک‌ها، به مدیریت شرایط و بهبود کیفیت زندگی خود کمک کنید.
منبع مقاله
https://healthmatch.io/blog/more-than-itchy-skin-the-full-impact-of-living-with-eczema
مترجم: مجید صادق‌حسینی