درمان شناختی-رفتاری (CBT) نوعی درمان روانشناختی است که ثابت کرده است در خصوص طیف گسترده‌ای از مشکلات مانند افسردگی، اختلالات اضطرابی، مشکلات مصرف الکل و مواد مخدر، مشکلات زناشویی، اختلالات تغذیه و بیماری‌های وخیم روانی موثر است. مطالعات تحقیقاتیِ پرشماری نشان می‌دهند که درمان شناختی-رفتاری (CBT) باعث بهبود عملکرد و کیفیت زندگی می‌شود. در بسیاری از مطالعات نشان داده شده است که CBT از سایر اشکال روان‌درمانی یا داروهای روانپزشکی موثرتر یا به همان میزان اثربخش است.
تاکید بر این نکته ضروری است که هرگونه پیشرفت در زمینه‌ی CBT بر اساس تحقیقات و روش بالینی انجام شده است. در واقع، CBT رویکردی است که برای آن شواهد علمی فراوانی وجود دارد؛ شواهدی مبتنی بر اینکه روش‌های توسعه‌یافته در عمل منجر به تغییر می‌شوند. به این ترتیب، CBT با بسیاری از اشکال دیگر درمان روانشناختی متفاوت است.
CBT بر چندین اصل اساسی استوار است؛ از جمله:
- مشکلات روانی بعضا بر پایه‌ی طرز تفکر نادرست یا غیرمفید است.
- مشکلات روانی تا حدودی بر پایه‌ی الگوهای آموخته‌شده از رفتار غیرمفید است.
- افرادی که از مشکلات روانی رنج می‌برند، می‌توانند برای مقابله با این مشکلات راهکارهای بهتری بیاموزند و از طریق بهبود علائم، در زندگی خود موثرتر باشند.
درمان CBT عموما دربرگیرنده‌ی تلاش‌هایی برای تغییر «الگوهای فکری» است. این رویکردها ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- فراگیریِ تحریفات شناختی در مسیر تفکر که باعث ایجاد مشکلات می‌شود و سپس ارزیابی مجدد آن‌ها در پرتو واقعیت
- دستیابی به درک بهتر از رفتار و انگیزش دیگران
- بهره‌مندی از مهارت‌های حل مسئله برای مقابله با موقعیت‌های دشوار
- یادگیری برای ایجاد احساس اعتماد بیشتر به توانایی‌های خود
درمان CBT همچنین شامل تلاش‌هایی در جهت تغییر «الگوهای رفتاری» است. این رویکردها ممکن است موارد زیر را دربرگیرند:
- رویارویی با ترس‌های فردی به جای اجتناب از آن‌ها
- بهره‌گیری از ایفای نقش در راستای آمادگی برای تعاملات مشکل‌سازِ احتمالی با دیگران
- فراگیری نحوه‌ی آرام ساختن ذهن و بدن
CBT از تمام این رویکردها استفاده نمی‌کند. در عوض، روان‌شناس و بیمار (مراجع) با شیوه‌ای مبتنی بر همکاری، در راستای درک عمیق‌تر مشکل و ایجاد یک استراتژی درمانی با یکدیگر همکاری می‌کنند.
CBT بر کمک به افراد در جهت آموختن از درمانگرشان تاکید دارد. به عبارتی دیگر، از طریق تمرینات در جلسات و همچنین تمرینات یا تکالیف خارج از جلسات، به بیماران (مراجعان) در راستای توسعه‌ی مهارت‌های مقابله‌ای کمک می‌شود تا از این طریق بیاموزند که چگونه می‌توانند طرز تفکر، احساسات مشکل‌ساز و رفتار خود را تغییر دهند.
درمانگران CBT بر آنچه که در زندگی فعلیِ فرد رخ می‌دهد، تاکید دارند؛ نه آنچه که منجر به مشکلاتِ او شده است. البته که درمانگر به حجم معینی از اطلاعات در مورد گذشته‌ی فرد نیاز دارد، اما تمرکز اساسی بر پیشروی در زمان به‌منظور ایجاد روش‌های موثرتر برای رویارویی با زندگی است.
منبع مقاله
https://www.apa.org/ptsd-guideline/patients-and-families/cognitive-behavioral
مترجم: مجید صادق‌حسینی