درمان درد‌های مزمن با استفاده از روش «بازپردازش درد»

چگونه چرخه‌ی دردهای مزمن را در هم شکنیم؟

اگر شما نیز یکی از آن میلیون‌ها افرادی هستید که با دردهای مزمن دست‌‌و‌پنجه نرم می‌کنند، حتما می‌دانید که چنین وضعیتی تا چه میزان می‌تواند از توان‌ شما بکاهد و باعث افسردگی شود. « درمان بازپردازش درد – Chronic Pain Reprocessing Therapy» نوعی رویکرد برای کنترل درد مزمن است که بر اساس آن درمانگران می‌توانند به افراد کمک کنند تا به اصطلاح، سیم‌کشیِ مغز خود را عوض کنند! نکته‌ی امیدوارکننده آن است که این روش، در جایگاه خود، می‌تواند کاهش درد را در بسیاری از موارد به دنبال داشته باشد.

هر چقدر میزان درد شما شدیدتر باشد، می‌تواند فعالیت‌هایی مانند استراحت کردن، خوابیدن، کار کردن یا حتی لذت بردن از زندگی را تحت‌الشعاع خود قرار دهد. درد می‌تواند حالتی کاملا ناامیدکننده باشد، از آن جهت که شما همزمان با شروع آن دائما از خود می‌پرسید که آیا این درد هرگز فروکش خواهد کرد یا اینکه باید تا پایان عمر مجبور باشم با آن دست‌و‌پنجه نرم کنم؟!

افسردگیِ ناشی از درد، معمولا باعث استرس و خشم می‌شود؛ زیرا افرادی که از درد رنج می‌برند، همواره از خود می‌پرسند که مگر چه کار کرده‌اند که باید مستحق تحملِ چنین دردی باشند؟ حتی اوضاع می‌تواند از این هم بدتر باشد؛ تحقیقات ثابت کرده‌اند که بین درد مزمن و خودکشی، ارتباطاتی وجود دارد. حدودا نُه درصد از افرادی که در فاصله‌ی سال‌های ۲۰۰۳ تا ۲۰۱۴ خودکشی کرده‌اند، با دردِ مزمن درگیر بوده‌اند.

استفاده از داروها، فیزیوتراپی یا درمان‌های جایگزین مانند طب سوزنی و انرژی‌درمانی، از متداول‌ترین روش‌هایی هستند که اکثر افراد، هنگام تجربه‌ی درد مزمن، به آن‌ها فکر می‌کنند. البته که چنین رویکردهایی می‌توانند در راستای مهار درد کمک‌کننده باشند، اما تعداد قابل‌توجهی از افرادِ درگیر با درد مزمن، با استفاده از تکنیکی به نام «درمان بازپردازشِ درد» در حال تلاش برای بهبودی هستند.

«درمان بازپردازش درد» چیست؟

این رویکرد، برای کنترل درد مزمن به کار می‌رود و درمانگران، بر اساس آن، می‌توانند به افراد کمک کنند تا سیم‌کشیِ مغز خود را عوض کنند! این اقدام، در بسیاری از موارد، به کاهشِ درد منجر خواهد شد. یک مطالعه‌ی جدید نشان داده است که ۶۶ درصد از افرادی که تحتِ «درمان بازپردازش درد» قرار گرفته‌اند، تقریبا «به طور کامل» از درد رهایی یافته‌اند و ۹۸ درصد از آن‌ها، علائم بهبود را تجربه کرده‌اند.

از طرف دیگر، اینکه صرفا کسی فکر کند که در حال تجربه‌ی درد مزمن است، لزوما به این معنا نیست که واقعا آن درد را احساس می‌کند. به بیانِ دقیق‌تر، تحقیقات نشان می‌دهد که درد مزمن، ممکن است توسط مسیرهای عصبی در مغز، تشدید یا بعضا حتی توسط خودِ آن مسیرها ایجاد شود.

بیایید در قالب یک مثال، این موضوع را تشریح کنیم: فرض کنید شخصی در یک روزِ سرد زمستانی، روی یک سطحِ منجمد، لیز خورده و لگنش آسیب دیده است. این فرد، پس از این آسیب، بی‌تردید درد شدیدی را تجربه خواهد کرد و تا چندین ماه، این درد ادامه خواهد یافت. در این فاصله، مغزِ فرد به «فراگیری» در مورد آسیبِ مذکور و دردِ مرتبط با آن روی می‌آورد. تا جایی که پس از یک سال، اگرچه دردِ اصلی به طور کامل فروکش کرده است، اما فرد همچنان آن را احساس می‌کند؛ زیرا مغزش به او می‌گوید که درد همچنان وجود دارد. این در حالی است که حتی پس از معاینه‌ی بدن فرد توسط پزشکان، مشکل خاصی مشاهده نمی‌شود.

در چنین شرایطی «درمان بازپردازش درد» می‌تواند بسیار کارساز باشد. این روش، به کمکِ آموزش مجددِ مغز و پدید آوردنِ ساز و کاری که منجر به «فراموش کردن» احساس درد مزمن در فرد می‌شود، می‌تواند او را در مسیر فائق آمدن بر دردِ مزمن یاری کند یا درد را به طور کامل از بین ببرد.

درمان بازپردازش درد چگونه انجام می‌گیرد؟

بخش اصلیِ «درمان بازپردازشِ درد» تکنیکی تحت عنوانِ «ردیابیِ جسمانی» است که شامل آموزش به مراجعان، در راستای تمرینِ ذهن‌آگاهی و ارزیابیِ مجدد طرز تفکر آن‌ها در موردِ درد است. تکنیک «ردیابی جسمانی» دیدِ ما را نسبت به درد تغییر خواهد داد و از ترس ما، در قبال آن، خواهد کاست.

تکنیک «ردیابی جسمانی» را می‌توان حتی به صورت انفرادی نیز انجام داد. فراموش نکنید که درد (همانند اضطراب، حالت تهوع یا سرگیجه) سیگنال هشدارِ مغز شما محسوب می‌شود. بنابراین هنگامی که تکنیکِ «ردیابیِ جسمانی» را با دقت انجام می‌دهید، به مغزتان خواهید آموخت که درد یا ناراحتی برای شما خطرناک نیست؛ پس شما در امان هستید و اوضاع را کنترل خواهید کرد.

با بررسی ساده‌ی احساسات دردناک، مغز شما یاد می‌گیرد که درد یا ناراحتی چیزی نیست که باعث ترسیدن شما شود؛ به عبارتی دیگر، هنگامی که بتوانیم بر ترسِ خود غلبه کنیم، می‌توانیم بخشِ عمده‌ای از قدرتِ درد را از بین ببریم.

هدف اصلی تکنیکِ «ردیابیِ جسمانی» رهایی از درد نیست. در واقع، شما هرچه بیشتر سعی کنید تا از شر درد خلاص شوید، به مکانیسم هشدار خطرِ خود بیشتر می‌گویید که دچار مشکل شده‌اید و این به معنای پایداریِ مسیر هشدار درد، اضطراب یا ناراحتی است. هدف این تکنیک، آن است که به مغزتان بیاموزید که شرایط ایمن است و هیچ خطری شما را تهدید نمی‌کند و برای شما اهمیتی ندارد که در حین انجام این تکنیک دردتان بهتر شود یا بدتر.

چه زمانی باید تکنیک «ردیابی جسمانی» را انجام دهم؟

این تکنیک را در هر ساعتی از روز و به هنگامِ بروزِ درد و ناراحتی یا با شروعِ احساسات و افکار منفی، انجام دهید. هنگامی که راهکارهای معمولِ خود را برای رهایی از درد انجام دادید، کافی‌ست تنها دو تا سه دقیقه زمان صرف کنید و یک تمرین ردیابی جسمانی را انجام دهید تا درد یا ناراحتی خود را با دقت بررسی کنید. سپس می‌توانید ادامه دهید و در صورت نیاز، مجددا از راهکارهای اجتنابی خود بهره ببرید.

وقتی درد به سراغتان می‌آید، تنها دو دقیقه (یا بیشتر در صورت تمایل) زمان صرف کنید و با دردِ خود اینگونه مواجه شوید:

۱-  به دردِ خود توجه کنید؛ شاید حتی با کمی کنجکاوی، اما بدون واکنش عاطفی! اگر بخواهیم این وضعیت را در مثالی تشریح کنیم، باید بگوییم که خودتان را کوهنوردی در نظر بگیرید که به بالای یک قله رسیده و فقط به منظره‌ی اطراف نگاه می‌کند. سعی کنید به‌نحوه‌ی حرکت درد یا تغییر کیفیت آن توجه کنید؛ اما این کار را بدون احساس انجام دهید. به عبارتی دیگر، با درد، سمپاتی نداشته باشید.

۲-  درد و تداوم فعلیِ آن را بپذیرید؛ اما فراموش نکنید که این فکر یا احساسِ بدن، گذرا و توسط مغز پدید آمده است. به خود بگویید که این درد، فقط یک فکر یا یک احساس است که از سوی نورون‌های عصبی، به‌سمت من شلیک می‌شود!

۳-  به خودتان یادآوری کنید از آنجایی که این درد از جنسِ احساسات است، به‌هیچ‌وجه برای شما تهدید‌کننده نیست. این احساسات، خطرناک نیستند و نمی‌توانند به شما آسیب برسانند.

۴-  به خود بگویید که من، در حال حاضر، نیازی به انجام کار خاصی- در قبال این موضوع- ندارم؛ زیرا به‌خوبی می‌دانم که این درد مضر نیست و پایان خواهد یافت.

۵- به خود بگویید که من خوبم و خطری مرا تهدید نمی‌کند. در واقع هیچ مشکلی برای کمر، سر، معده یا سینه‌ی من وجود ندارد؛ زیرا من سالم و قوی هستم. من در امان هستم و هیچ خطری از سوی این تکانه‌های عصبی، من را تهدید نخواهد کرد.

«درمان بازپردازش درد» با همراهی یک درمانگر انجام می‌شود و شامل پنج مرحله است:

1.  آموزش دادن به مراجعان در موردِ «چرخه‌ی درد-ترس»:  بر اساس این چرخه، درد باعث ترس می‌شود، ترس باعث افزایش درد می‌شود، افزایش درد، باعث ترس بیشتر می‌شود و الی آخر.
2.  این موضوع را باید برای مراجعان تشریح کرد دردی که آن‌ها در حال تجربه کردن آن هستند، هیچ دلیلِ جسمانی ندارد، بلکه برآمده از یک شرایط روانی است.
3.  راهنماییِ مراجعان به کمک تمرینات، با هدفِ تغییر درک آن‌ها از مقوله‌ی درد و شکستنِ «چرخه‌ی درد-ترس».
4.  کمک به مراجعان در هنگام مواجهه با دیگر مواردی که از سطح بالاتری از تهدید برخوردار هستند.
5.  ترغیب کردن مراجعان به استفاده از «قدرت تفکر مثبت» یا درک کردن دنیای اطراف خود با یک ذهنیتِ مثبت.

با کمک به مردم در زمینه‌ی آگاهی از نقشِ مغز در ایجاد درد‌های مزمن، آن‌ها می‌توانند به شیوه‌ای موثر و از طریق بازنگری در مورد درد و محرک‌های افزاینده‌ی آن، روندِ بهبود را آغاز کنند.

مزایای درمان بازپردازش درد

علتِ آنکه «درمان بازپردازش درد» اخیرا سر و صدای فراوانی ایجاد کرده، این است که گاهی یک روش درمانی می‌تواند مزایای قابل‌توجهی به همراه داشته باشد:

۱- غلبه کردن بر درد مداوم

نخست اینکه، «درمان بازپردازش درد» می‌تواند به مراجعان کمک کند تا بر درد مزمن غلبه کنند. این، سلامت کلی آنها را بهبود می‌بخشد و زندگی را خوشایند‌تر می‌کند.

۲- آگاهی بیشتر درباره‌ی خود و توانایی‌هایتان

«درمان بازپردازش درد» به ما یادآور می‌شود که ما بیش از آنچه که می‌پنداریم، قدرت داریم. شما صرفا با تغییر طرز فکر خود در مورد درد و تجربیات مرتبط با آن، درمی‌یابید که غلبه بر درد فیزیکی امکان‌پذیر است. این، درس ارزشمندی به شما می‌دهد: دیگر چه مواردی وجود دارند که مانع شما شده‌اند؟

برای مثال، فردی که از «درمان بازپردازش درد» در راستای غلبه بر درد مزمن بهره می‌برد، ممکن است «ترس از ارتفاع» نیز داشته باشد. بنابراین، این احتمال وجود دارد که این افراد، پس از تجربه‌ی این نوع درمان، تصمیم بگیرند که با ترسِ خود نیز- به روش مشابه- مقابله کنند.

۳- کسب نگرشی سالم‌تر به زندگی

هنگامی که در یک بازه‌ی زمانیِ نسبتا طولانی با یک درد مزمن درگیر هستید، به‌سادگی می‌توانید از زندگی دست بشویید. اما درست وقتی که این درد فروکش کرد، شما می‌توانید نسبت به آینده‌ی خود دیدگاهی سالم‌تر داشته باشید. این تغییرات، در مجموع، زندگی را برای شما و اطرافیانتان لذت‌بخش‌تر می‌کند.

اگر با درد مزمن سر و کار دارید، چه اقداماتی باید انجام دهید؟

اگر درگیر یک درد مزمن هستید، خیالتان تخت باشد که شما تنها کسی نیستید که از این درد رنج می‌برید. علاوه بر آن، در اینجا، چند روش ارائه شده است که به کمک آن‌ها می‌توانید لااقل درد خود را کمی قابل‌تحمل‌تر کنید:

مثبت فکر کنید

در حالی که ما بر بسیاری از مسائل زندگی اِشراف کامل نداریم، اما می‌توانیم بر تفکر خود در مورد تجربیاتمان و دنیایی که در آن زندگی می‌کنیم، کنترل داشته باشیم. با تلاشی آگاهانه در مسیرِ فکر کردن، می‌توانید از میزان استرس و اضطراب خود بکاهید. این موضوع می‌تواند به شما کمک کند تا از لحاظ جسمانی، احساس بهتری داشته باشید.

ورزش کنید

اگرچه ممکن است چندان منطقی به نظر نرسد، اما تحقیقات نشان می‌دهد که در واقع می‌توانید درد خود را از طریق ورزش کردن و آزادسازی اندورفین- که مُسکن‌های طبیعیِ بدن محسوب می‌‌شوند- تسکین دهید. البته این طبیعی است که یک درد مزمن مانع دویدنِ طولانی‌مدت شما شود، اما هر کاری که می‌توانید- برای فعال بودن- انجام دهید؛ خواه حرکات کششی و یوگا باشد، خواه قدم زدن در خیابان.

اجتماعی باشید

درد مزمن می‌تواند شما را منزوی کند. پس ضروری است که در مقابلِ وسوسه‌های این‌چنینی، مقاومت کنید. گذراندن زمان با دیگران می‌تواند به شما کمک کند تا بر احساسات منفیِ خود غلبه کنید و در مقابل دردهای مزمن، انعطاف‌پذیری بیشتری داشته باشید.

یافتن یک درمانگر

اگر سه شگرد قبل برای شما نتیجه‌بخش نبود، شاید وقت آن رسیده باشد که به دنبال یافتن یک درمانگر باشید و از طریق او «درمان بازپردازش درد» را امتحان کنید. یک درمانگر مناسب می‌تواند به شما کمک کند که با تغییر طرز تفکر خود، بر درد مزمن غلبه کنید. آیا برای غلبه بر درد مزمن خود و تجربه‌ی یک زندگی بهتر آماده‌اید؟ همین امروز در جستجوی یک درمانگر، در نزدیک محل زندگی خود باشید.

منبع مقاله

https://www.goodtherapy.org/blog/Chronic-Pain-Reprocessing-Therapy-Shattering-Cycle-Chronic-Pain

مترجم: مجید صادق‌حسینی