بهترین سبک فرزند پروری برای کودکان

بهترین سبک فرزند پروری برای کودکان

خانواده، یکی از عوامل بسیار مهم و اثرگذار بر رفتار فرد است. محیط خانواده نخستین و مستحکم­ترین عاملی است که در رشد شخصی افراد تاثیرگذار است. کودک خصوصیاتی را از طریق والدین خود به ارث می­برد. بدین ترتیب ابتدایی­ ترین تاثیر پدر و مادر، از طریق ویژگی­های ژنتیکی بر فرزندان خود منتقل می­شود. نفوذ والدین بر فرزندان تنها محدود به جنبه­ های ارثی نیست، بلکه پدر و مادر در آشنایی کودک با زندگی جمعی و فرهنگی جامعه، نیز نقش موثری ایفا می­کنند. رفتار والدین کودک، غالبا مطابق الگوهای فرهنگی خاص انجام می­گیرد. به هر حال فرزندان طبق فرهنگ خاص پدر و مادر خود مراقبت و تربیت می­شوند و رفتار ان­ها از جنبه­ های مختلف مطابق با فرهنگ جامعه­ ای می­باشد که در آن زندگی می­کنند. از این رو روانشناسان در حوزه کودک، در تلاش هستند که چگونگی تاثیر روش­های تربیتی والدین را بر رشد قابلیت­های اجتماعی کودکان مورد بررسی قرار دهند. یکی از مهم­ترین مباحث در این حوزه فرزند پروری می­باشد. منظور از فرزند پروری شیوه ­هایی است که والدین در بخورد با فرزندان خود به کار می­گیرند.

حال، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌هایی که والدین در تلاش برای پرورش سبک فرزند پروری با آن مواجه می‌شوند، تطبیق استانداردهای اصول فرزند پروری متناسب با ویژگی‌های منحصربه‌فرد فرزندشان است. اگرچه اکثر اوقات یک رویکرد سازگار و متعادل برای فرزند پروری جواب می‌دهد، اما برخی از کودکان همواره به نظم، انضباط و راهنمایی بیشتر (یا کمتر) نسبت به دیگران نیاز دارند. به عنوان مثال، قوانینی که در مورد یک کودک پرخاشگر به کار می رود، ممکن است در مورد یک کودک با هوش بیش از حد محدود کننده باشند، در حالی که کودکان مبتلا به ADHD، اوتیسم یا نافرمان اغلب به قوانین و ساختارهای بیشتری به نسب کودکان عادی احتیاج دارند.

سبک­های فرزند پروری و پیامدها

فرزند پروری مقتدرانه :

این گروه از والدین هم پذیرنده و هم پاسخ ­دهنده هستند. از نظر سبک درخواست­ کنندگی و کنترل نیز در سطح بالایی قرار دارند قوانین واضح، قابل فهم و روشنی وضع می­کنند و بچه ­ها را مجبور به اجرا می­کنند آن­ها اصول بنیادی قواعد و محدودیت­ هایشان را توضیح می­دهند. این والدین با نیازهای رشدی فرزندان سازگار هستند و ارزش زیادی به رشد خودمختاری می­دهند. در این سبک والدین فرصت­ هایی به نوجوان می­دهند تا آن­ها در تصمیم­ گیری و استقلال به پیشرفت­هایی دست پیدا کنند.  فرزند پروری مقتدرانه منجر به رشد بلوغ روان­شناختی در نوجوانان و در نهایت موفقیت در عرصه­های دیگر زندگی کودک خواهد شد.  والدین قاطع دارای فرزندانی موفق، سازگار، خوش­رو، مسئولیت­پذیر و متکی به­ خود هستند. آن­ها وقتی به سن نوجوانی می­رسند به طور قاطعانه رفتار می­کنند و خونگرم و اجتماعی هستند. در تکالیف درسی خوداعتماد به نفس بالایی داشته و در زمینه ­ی عماکرد تحصیلی موفق عمل می­کنند. بنابراین کودکانی که با این سبک فرزند پروری پرورش یافته ­اند در آینده کمتر دچار رفتارهای مشکل ساز و خطرناک خواهند شد.

سبک فرزند پروری مستبدانه :

این والدین از یک رویکرد سنتی سخت­گیرانه برای تربیت فرزند خود استفاده می­کنند. این والدین خود را به عنوان چهره­ هایی با اقتدار مطلق نشان می­دهند که نیازی به توضیح قوانین یا تصمیمات خود به فرزندانشان نمی­ بینند و انتظار دارند از این قوانین اطلاعت کنند. آن­ها معمولا انتظارات زیادی در زمینه تحصیلی و اجتماعی از فرزندان خود دارند و از تنبیه و محدودیت­ های سختی برای ایجاد رفتار مطلوب در فرزندان خود استفاده می­کنند. این گروه از والدین از تکنیک­ های قهری استفاده می­کنند، غیر حمایت ­کننده هستند و به استقلال بچه­ ها اهمیتی نمی­دهند. فرزندان این والدین، گرایش زیادی به بداخلاقی دارند و به ظاهر غمگین هستند، تحریک پذیرند و زود عصبانی می­شوند. بدون هدف هستند و نظرشان نسبت به جهان و آدم­ های اطراف خوشایند نیست. این بچه­ ها اغلب در تعارض بوده و نوسان خلقی دارند. این افراد در مدرسه عملکرد مناسبی ندارند. این گروه مضطرب و گوشه­ گیر می­باشند و دارای کمترین میزان عزت نفس و حداقل سازگاری در مدرسه هستند. وقتی والدین مستبد پرخاشگر و غیر قابل دسترس باشند، احساس امنیت را از فرزندان خود می­گیرند و این باعث از بین رفتن صمیمیت و تعامل مثبت بین والدین و فرزندان می­گردد.

سبک فرزند پروری سهل­گیرانه :

این والدین از نظر سبک پذیرندگی-پاسخ­دهندگی در سطح بالا هستند اما در سبک درخواست­ کنندگی و کنترل پایین هستند. آن­ها نسبت به رفتارهای بچه­ ها بسیار اغماض ­کننده رفتار می­کنند و در رفتار فرزندانشان کمتر حالت کنترل­ کنندگی دارند. این والدین فرزندانشان را تشویق می­کنند تا احساسات و انگیزه­ هایشان را توضیح دهند. از طرفی از قوانین و قواعد خاصی در در خانه استفاده نمی­کنند و برای فرزندانشان حمایت کننده نیستند. بچه­ هایی که والدین سهل­گیر دارند اغلب تکانشی و پرخاشگر هستند. در پسرها بیشتر تمایل به ریاست­ طلبی و خودمداری دارند. اغلب بی ­هدف هستند و استقلال و پیشرفت بسیار کمی دارند، خودکنترلی و اعتماد به نفس در آن­ها کم می­باشد و نشانه ­هایی از استقلال و مسئولیت ­پذیری ندارند. نوجوانی که با این شیوه پرورش پیدا می­کند، کمتر در یادگیری مدرسه مشارکت می­کنند و بیشتر از مواد مخدر استفاده می­کنند.

سبک فرزند پروری بی­ اعتنا :

این والدین خود را در تربیت فرزندان درگیر نمی­کنند و گویا مراقبتی بر روی بچه­ ها ندارند و حتی ممکن است آن­ها را نپذیرند. این گروه از والدین لزوما بی­توجه نیستند. اما گاهی اوقات معتتقدند که فرزندشان آنقدر مستقل است که او به راهنمایی و حمایت آن­ها نیازی ندارد از طرفی آنقدر در مشکلات خود غوطه­ ور هستند که انرژی کافی برای اعمال قوانین و قواعد خاصی در تربیت بچه­ ها اختصاص نمی­دهند و ناخواسته از آن­ها دور می­شوند. حال صرف نظر از قصد و نیت این والدین، فرزند پروری بی ­اعتنا همیسه مضر آسیب ­رسان است. کودکانی که به این شیوه بزرگ می­شوند مستعد مشکلات رفتاری، اخلاقی، عاطفی و اجتماعی هستند. آن­ها در مدرسه عملکرد ضعیفی دارند. این والدین، آرادی عمل زیادی به فرزندان خود می­دهند . این گروه در نوجوانی اهداف دراز مدت نداشته و احتمالا در اعمال بزه کارانه و پر خطر شرکت می­کنند.

سخن آخر:

آن­چه اهمیت دارد این است که طبق بررسی­ های صورت گرفته در زمینه فرزند پروری، بهترین شیوه فرزند پروری، سبک مقتدارانه می­باشد. در این شیوه والدین در عین گرم و صیمیمی بودن با فرزند خود، کنترل کننده و مقتدر هستند. این شیوه به فرزندان کمک می­کند تا با هنجارهای اجتماعی بهتر سازگار شوند و همچنین تاثیر کمی بر آزادی ­های فردی کودکان دارند. این کودکان با کفایت، واقع­گرا، دارای اعتماد­ به­ نفس کافی، فعال و مسئولیت­ پذیر هستند. اساس و بنای روانی افراد در دوران کودکی او بنا می­شود از این روعدم توجه به سالم­ سازی محیط زیست از نطر مسائل عاطفی و روانی، کودکان را با مسائل و مشکلات عدیده­ای روبرو کرده و آنان را به صورت کودکان دشوار تحویل جامعه می­دهد. لذا در خانواده ­هایی با دموکراسی میانه­ رو، مطلوب و آزاد­اندیش که محدودیت­های مناسب با توجه به سن کودک را جز اولویت­ های تربیتی خود قرار می­دهند، به نسبت خانواده­های سخت­گیر و سهل­گیر، فرزندانی سالم­ تر، پویاتر، سخت­ کوش و با جرات پرورش می­دهند که این امر زمینه پیشرفت جامعه و بالارفتن فرهنگ جامعه را محقق می­سازد. روانشناسان، والدین، معلمان وظیفه دارند که رفتارهای غیر طبیعی این کودکان را شناسایی کنند و در رفع آن تلاش کنند. در غیر این صورت ممکن است این کودکان در آینده به اختلالات روانی، رفتارهای غیرطبیعی یا ضد اجتماعی دچار شوند. برای انتخاب بهترین سبک فرزند پروری و شناسایی سبک تربیتی خود و اصلاح خطاهای فرزند پروری می­توانید از متخصصین و روانشناسان کودک و نوجوان، در مرکز نیک ­آرام کمک بگیرید.

تهیه و نظیم : بهترین کلینیک روانشناسی – نیک آرام