روش‌های آسان و علمی برای تبدیل یک فضای کوچک و خفقان‌آور به یک محیط دنج و راحت
زندگی در یک فضای کوچک، همواره مستلزم تعدیلِ خواسته‌ها و مدارا کردن با محیط مذکور است. امروزه، با توجه به اینکه– به دلیل پاندمی کرونا– بسیاری از ما برای مدتی نامعلوم در خانه‌هایمان کار می‌کنیم، تنگنای محیط اطراف ما حتی می‌تواند بیش از پیش احساس شود. در اینجا به برخی از روش های شاد کردن فضای آپارتمان اشاره شده است:
کاتلین کندال تاکت– روانشناس سلامت در دانشگاه تگزاس- معتقد است «پیامدهای بالقوه‌ی سلامتِ روان» که ناشی از احساس محصور شدن در خانه- در طول بدترین وضعیت پاندمی کرونا- بود، زمانی آشکار شد که بخش عمده‌ای از افراد احساس کردند بسیار محدود و منزوی شده‌اند و این خود منجر به اضطراب و تا حدودی افسردگی شد. ضمن اینکه درست است که فضاهای نُقلی و متراکم می‌توانند احساسِ تنگناهراسی یا استرس را به همراه داشته باشند، اما همین فضاها نیز با اتخاذ یک رویکرد مناسب، می‌توانند به یک محیط دنج و آرامش‌بخش مبدل شوند. همانطور که جیمی کورتز– استاد روانشناسی در دانشگاه جیمز مدیسون- اذعان می‌کند: ما انسان‌ها به‌عنوان یک گونه‌ی بشری، برای زندگی در فضاهای کوچک تکامل یافته‌ایم؛ نه برای زیستن در خانه‌های سیصد مترمربعی.
بنابراین، شاید چندان عجیب نباشد که روش‌هایی با پشتوانه‌ی علمی وجود دارند که بر اساس آن‌ها می‌توان یک فضای تنگ را به مکانی شادتر و سالم‌تر تبدیل کرد.
۱– از شلوغی‌ها بکاهید!
محققان دریافته‌اند که یک فضای شلوغ و آشفته می‌تواند از لحاظ فیزیکی و روانی، سرسام‌آور باشد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۷ که در مجله‌ی «Current Psychology» منتشر شد، زندگی کردن در میان شلوغی‌ها را با کاهش راندمان و اهمال‌کاریِ مزمن مرتبط دانست.
یک راهکار ساده آن است که تا می‌توانید منزل خود را از وسایل و خرت‌و‌پرت‌هایی که به آن‌ها نیاز ندارید، پاکسازی کنید و چیزهایی را که قصد دارید نگه دارید، به شیوه‌ای بهتر طبقه‌بندی کنید. سعی کنید مجموعه‌هایی را برای ذخیره‌سازیِ وسایل‌تان اضافه کنید تا بتوانید از فضاهای عمودیِ آن‌ها بهره‌ی کافی ببرید: مانند قفسه‌های فشرده.
همچنین کشوها و محفظه‌های جعبه‌‌مانندی که زیر مبلمان قرار می‌گیرند، انتخاب‌های ایده‌آلی برای خانه‌هایی با متراژهای محدود به حساب می‌آیند. کندال تاکت– نویسنده‌ی کتاب خانه‌ی سروسامان‌یافته، می‌گوید: به هر نحوی که از به‌هم‌ریختگی‌ها بکاهید، باید بدانید که رها شدن از شرِ شلوغی‌ها، به طرز باورنکردنی «رهایی‌بخش» است؛ زیرا ناگهان می‌توانید بازدهی زندگی خود را افزایش دهید.
همچنین، جیمی کورتز می‌گوید: هنگامی که وسایل فراوانی دارید، لذت بردن و توجه کردن به آن‌ها، کار دشواری است. اما وقتی وسایل خود را به‌دقت دست‌چین می‌کنید، می‌توانید از آنچه که دارید نهایت رضایت را داشته باشید.
۲– به ایجاد حد‌و‌مرزها بپردازید
کندال تاکت می‌گوید: اگر در خانه‌ی خود، به‌طور مشترک، همراه با فرد دیگری زندگی می‌کنید، مابین فضای خود و فضای او تمایز قائل شوید. تاکت می‌گوید که این کار را می‌توان به‌سادگی، با شناخت و احترام به محدوده‌ی تخصیص‌داده‌شده در یک اتاق مشخص یا از طریق قرار دادن یک پارتیشن به‌منظور حفظ حریم خصوصی انجام داد. همچنین، اگر در حال تماس تصویری یا تماشای تلویزیون هستید، از هدفون استفاده کنید.
۳– از رنگ‌ها به بهترین نحو ممکن استفاده کنید
با توجه به نظر کارشناسان بهداشت روان، این باورِ رایج که «یک فضای کوچک هنگامی که با رنگ‌های روشن‌تر رنگ‌آمیزی می‌شود، بزرگتر به نظر می‌رسد» غالبا یک باورِ درست است؛ زیرا دیوارها با رنگ روشن، نور بیشتری را منعکس می‌کنند و باعث می‌شوند اتاق‌ها دل‌بازتر به نظر برسند. اما توجه داشته باشید که این بدان معنا نیست که شما باید تمام دیوارها را از دم «سفید» کنید! سالی آگوستین– روانشناس محیطی و طراحی در شیکاگو- توصیه می‌کند که جهت ست شدن رنگ‌هایی که می‌توانند فضا را بزرگتر نشان دهند، می‌توانید از رنگ‌های سردتر (مانند رنگ آبی روشن) برای دیوارها استفاده کنید. او می‌افزاید: رنگ‌های سردتر علاوه بر اینکه می‌توانند به فضا وسعت بیشتری ببخشند، باعث احساس آرامش می‌شوند. همچنین، اگر رنگ سقف «روشن» باشد، می‌تواند این احساس را به وجود آورد که «سقف» نسبت به «کف اتاق» فاصله‌ی بیشتری دارد.
جیمی کورتز پیشنهاد می‌دهد که از طریق انتخاب چند چیز با رنگ روشن، مانند بالش‌ها، فضا را شادتر کنید. این ایده در مورد فضاهای کوچک بسیار جواب می‌دهد. فراموش نکنید که توجه به همین چیزهای کوچک نیز می‌تواند تاثیر زیادی به همراه داشته باشد.
۴– برای شاد کردن فضای آپارتمان به تعداد آینه‌ها بیفزایید
«آینه‌ها» ابزاری ثابت‌شده و حقیقی برای ارائه‌ی نور و خلق توهمِ یک فضای بزرگتر هستند؛ به‌خصوص هنگامی که مقابل پنجره آویخته شوند. همین حالا بررسی کنید که در کدام قسمت از خانه‌ی خود می‌توانید یک یا دو آینه‌ی دیگر اضافه کنید.
۵– طرح‌و‌نقش‌های آرامش‌بخش را انتخاب کنید
محققان چینی در مطالعه‌ای دریافتند که اَشکالِ مدور و خطوط منحنی با شادمانی و خوشرویی ارتباط مستقیم دارند. این در حالی‌ست که اشکالِ مورب و زاویه‌‌دار عموما یادآورِ تهدید و هراس هستند. بر همین اساس، سالی آگوستین پیشنهاد می‌دهد که بخشی از اتاق را با فرشی بپوشانید که به جای طرح‌های کاملا هندسی، شامل طرح‌های منحنی باشد.
همچنین، در نظر گرفتن منسوجات خانگی و نرم- به‌عنوان مثال روکش تخت و بالش‌های مخملی یا پرزدار- می‌تواند محیط آرامش‌بخش‌تری را رقم بزند؛ زیرا بر اساس دیدگاه کندال تاکت، لمس سطوح نرم می‌تواند باعث ترشح هورمون اکسی‌توسین شود که اثری آرام‌بخش دارد. او می‌افزاید: گیرنده‌های اکسی‌توسین در دستانِ شما نیز وجود دارند.
۶– از رایحه‌های خوب بهره ببرید
آکنده ساختن فضای خانه از طریق یک رایحه‌ی دلپذیر می‌تواند یک جوِ سرزنده را رقم بزند. بر اساس تحقیقات انجام‌شده در ایران، دارچین دارای اثرات ضد‌اضطراب و ضد‌افسردگی است، بنابراین سعی کنید چوب دارچین و پوست پرتقال را در آب و روی اجاق گاز بجوشانید. شما می‌توانید یک شمع معطر را روشن کنید یا از یک دستگاه عطرافشان یا از اسانس روغنی استفاده کنید. سالی آگوستین می‌گوید: برای اینکه فضای کوچک خانه، بزرگتر به نظر برسد، سعی کنید رایحه‌ای را انتخاب کنید که برای شما یادآورِ فضاهای باز است.
۷– برای شاد کردن فضای آپارتمان از اِلمان‌های طبیعی استفاده کنید
بر اساس مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۱ که در دانشگاه کنکوکِ کره‌ی جنوبی انجام شد، افراد هنگام تماشای گیاهان طبیعی، نمرات بسیار بالاتری را در زمینه‌ی معیارهایی مانند آسایش، آرامش و خلق‌و‌خوی مثبت تجربه می‌کنند. در نتیجه، این بسیار ایده‌آل خواهد بود که خانه‌ی شما دارای پنجره‌ای باشد که از طریق آن بتوانید به منظره‌ای از فضای سبز چشم بدوزید. از طرفی دیگر، شما می‌توانید از طریق گیاهان آپارتمانی، المان‌های طبیعی را به محیط خانه‌ی خود بیفزایید. در همین رابطه، جیمی کورتز به یک مزیت جانبی اشاره می‌کند: گیاهان طبیعی باعث اکسیژن‌دهی به هوای خانه شده و متعاقبا از احساس گرفتگی و کمبود هوا خواهد کاست.
سالی آگوستین می‌گوید: در صورتی که توانایی مراقبت از گیاهان طبیعی را ندارید، در نظر داشته باشید که حتی استفاده از تصاویر مرتبط با طبیعت نیز می‌تواند به حس‌و‌حالی مطبوع و سرشار از آسایش منجر شود.
شما همچنین می‌توانید به صداهای طبیعت گوش دهید؛ مانند صدای آبی که در رودخانه جریان دارد، صدای خش‌خش برگ‌ها، آواز‌خوانی پرندگان، یا صدای امواج اقیانوس. در همین رابطه، مطالعه‌ای در دانشگاه چیبا در ژاپن نشان داد که قرار گرفتن در معرض صداهای جنگلی، میزانِ فعالیت دستگاه عصبی سمپاتیک (که واکنش جنگ-گریز بدن را تحریک می‌کند) و همچنین ضربان قلب را کاهش می‌دهد. صداهای مذکور باعث ایجاد احساسِ آسایش، آرامش و خلق‌و‌خوی بهتر می‌شود. (اندروید و آیفون، اپلیکیشن‌های متعددی را ارائه کرده‌اند که دربرگیرنده‌ی صداهای مختلف طبیعت هستند.)
سالی آگوستین می‌گوید: در نهایت، شما می‌توانید با بهره‌گیری از طراحی مناسب و تحت‌تاثیر قرار دادن حواس پنجگانه‌ی خود، شرایط را به‌نحوی رقم بزنید که فضای خانه برای شما، بزرگتر و راحت‌تر به نظر برسد. همچنین باید به خاطر داشته باشید که احساسِ تسلط بر خانه‌ی خود، به شما تقویت روانی می‌بخشد.
منبع مقاله
https://www.washingtonpost.com/home/2022/11/29/small-space-mental-health-apartment/
مترجم: مجید صادق‌حسینی