چگونه از قبل بدانیم که ممکن است به زوال عقل مبتلا شویم؟ 

«زوال عقلِ پیشانی-گیجگاهی» یا «دمانس فرونتوتمپورال (FTD) » یک نوعِ کمتر رایج از زوال عقل محسوب می‌شود؛ این در حالی‌‌ست که «بیماری آلزایمر» شایع‌ترین نوع آن است. «زوال عقل» یا «دمانس» به‌عنوان سندرمی تعریف می‌شود که از مشخصه‌های آن می‌توان به از دست دادن حافظه، قدرت تفکر و تکلم، واکنش نسبت به محیط، و توانایی انجام فعالیت‌های روزانه اشاره کرد.

دمانس فرونتوتمپورال (FTD) که به‌تازگی بروس ویلیس– بازیگر مشهور هالیوودی- نیز به آن مبتلا شده است، یکی از نادرترین انواع زوال عقل به حساب می‌آید که تنها دو درصد از تشخیص‌های مرتبط با این بیماری را شامل می‌شود. از طرفی دیگر، «بیماری آلزایمر» شایع‌ترین نوع از زوال عقل محسوب می‌شود.

کدام علائم نشان می‌دهند که ممکن است به زوال عقل مبتلا شویم؟

اهدای پول

مطالعه‌ای که توسط دانشگاه کالیفرنیای جنوبی (USC) انجام شده است، «فداکاریِ مالی» را با مراحل اولیه‌ی زوال عقل مرتبط می‌داند. بر اساس این مقاله، بخشیدن پول به افراد غریبه ممکن است نشانه‌ی اولیه‌ی بیماری آلزایمر باشد.

نتایجی که در مجله‌ی «آلزهایمرز دیزیز» منتشر شد، نشان داد افرادی که در معرض خطر ابتلا به بیماری آلزایمر هستند، بیشتر از دیگران تمایل دارند پول خود را به افرادی که پیش از این هرگز آن‌ها را ندیده‌اند، ببخشند.

این مطالعه به سرپرستیِ دکتر دوک هان، استاد عصب-روانشناسی در دانشگاه کالیفرنیای جنوبی (USC)  انجام شده است. دکتر هان می‌گوید:  بر اساس برآوردهای ما، مشکل در «نحوه‌ی مواجهه با پول» یکی از علائم اولیه‌ی بیماری آلزایمر محسوب می‌شود.

علاقه به طنز و کمدی

محققان دانشگاه کالج لندن دریافتند افرادی که به زوال عقل مبتلا هستند، بیشتر از هم‌سن‌و‌سالان خود از تماشای کمدی‌ها و برنامه‌های طنز لذت می‌برند. بر اساس مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۵ در مجله «آلزهایمرز دیزیز» منتشر شد، افراد مبتلا به بیماری آلزایمر، نُه سال پیش از آغاز علائم رایجِ زوال عقل، به «کمدی‌های متکی بر حوادث و برخوردهای فیزیکی» علاقه نشان می‌دهند.

علاوه بر این، همچنین مشخص شده است که افراد مبتلا به دمانس فرونتوتمپورال (FTD) بیشتر احتمال دارد که اتفاقات غم‌انگیز را خنده‌دار بدانند یا به چیزهایی که دیگران آن‌ها را مضحک نمی‌دانند، بخندند. محققان معتقدند که این تغییرات در حس‌ شوخ‌طبعیِ فرد، ممکن است ناشی از کوچک شدن مغز در لوب‌های پیشانی (بخش قدامی مغز) باشد.

لباس‌های نامنظم

پوشیدن لباس‌های گشاد، بدقواره و لنگه‌به‌لنگه ممکن است نشانه‌ی دیگری از آلزایمر باشد. محققان می‌گویند: افراد مبتلا به زوال عقل در زمینه‌ی لباس پوشیدن مشکل دارند و به همین خاطر به کمک نیاز دارند. بنابراین ترجیح می‌دهند که با همان لباس‌های شلخته و در وضعیت نامناسب باقی بمانند.

رانندگی بد

از دست دادن حافظه می‌تواند باعث شود یک فرد مبتلا به آلزایمر دیگر نتواند به‌خوبی رانندگی کند. این بیماری می‌تواند مهارت‌های حرکتی، حافظه و فرآیندهای ذهنیِ را تحت‌تاثیر قرار دهد و باعث شود که فرد هنگام رانندگی با اتومبیل، واکنش‌های کُند و ضعیفی داشته باشد یا مسیر مستقیمِ خود را به‌صورت ناگهانی تغییر دهد.

توهین و رفتار ناشایست

توهین کردن در موقعیت‌های نامتناسب، ممکن است یکی دیگر از علائم هشدار‌دهنده‌ی بیماری باشد. محققان دانشگاه کالیفرنیا دریافتند که افراد مبتلا به «زوال عقلِ پیشانی-گیجگاهی» یا «دمانس فرونتوتمپورال (FTD)» بیشتر از دیگران از ناسزا استفاده می‌کنند. به گفته‌ی کارشناسان، رفتارهای ناشایست از قبیل قدم زدن به صورت برهنه در اماکن عمومی و درگیری فیزیکی با افراد غریبه همگی از نشانه‌های این بیماری هستند.

قشر پیش‌پیشانی یا پریفرونتال کورتکس که در لوب‌های پیشانی مغز قرار دارد، وظیفه‌ی کنترل رفتار ما را بر عهده دارد. اما زمانی که فرد به بیماری آلزایمر مبتلا می‌شود، این قسمت از مغز کوچک می‌شود و بر نحوه‌ی رفتار او تاثیر می‌گذارد.

انجمن جهانی آلزایمر تصریح کرد: این موقعیت‌ها می‌تواند برای فرد مبتلا به زوال عقل و همچنین برای نزدیکان او بسیار گیج‌کننده، آزاردهنده، آسیب‌زا یا ناامیدکننده باشد؛ از آن جهت که فرد مبتلا به زوال عقل ممکن است خودش درک نکند که چرا رفتارهایش «نامتعارف» تلقی می‌شوند.

مترجم: مجید صادق‌حسینی